Η μεγαλύτερη ημέρα του χρόνου, η πρώτη ημέρα του καλοκαιριού δηλαδή η 21η Ιουνίου
κάθε έτους, είναι η ημέρα που σηματοδοτεί και επίσημα την έναρξη του
καλοκαιριού σε όλο το βόρειο ημισφαίριο. Αν και στη χώρα μας οι υψηλές
θερμοκρασίες και οι ηλιόλουστες ημέρες μάς έχουν βάλει σε καλοκαιρινή
διάθεση ήδη από τον Μάιο, το Θερινό Ηλιοστάσιο συμπίπτει με τις πρώτες
μεγάλες ζέστες της σεζόν θυμίζοντάς μας ότι το καλοκαίρι βρίσκεται ακόμα
μπροστά...
Ηλιοστάσιο ονομάζεται η χρονική στιγμή κατά την
οποία ο άξονας της Γης εμφανίζεται στραμμένος όσο περισσότερο προς ή
μακριά από τον Ήλιο, και συμβαίνει κατά την ετήσια τροχιά της Γης γύρω
από αυτόν. Αυτό ισοδυναμεί με τον Ήλιο να βρίσκεται στο βορειότερο ή στο
νοτιότερο σημείο του ουρανού που βρίσκεται ποτέ το μεσημέρι, όπως
εμφανίζεται σε εμάς πάνω στην επιφάνεια της Γης.
Η λέξη προέρχεται από το «ήλιος» και το «στέκομαι»/«στάση» επειδή
κοντά στα ηλιοστάσια (λίγες ημέρες πριν ή μετά) ο Ήλιος φαίνεται να
επιβραδύνει τη φαινομενική κίνησή του προς τα βόρεια ή προς τα νότια
(κίνηση στην απόκλιση), μέχρι που την ημέρα του ηλιοστασίου αυτή η
κίνηση μηδενίζεται και αντιστρέφεται.
Το καλοκαίρι οι ακτίνες του Ήλιου πέφτουν πιο κάθετα
στο βόρειο ημισφαίριο και οι ημέρες έχουν μεγαλύτερη διάρκεια.
Αντίθετα, για το νότιο ημισφαίριο την ημέρα αυτή ξεκινά επίσημα ο
χειμώνας.
Κατά τη στιγμή του θερινού ηλιοστασίου, ο Ήλιος βρίσκεται στο
υψηλότερο σημείο της πορείας του και έτσι η μέρα έχει τη μεγαλύτερη
δυνατή διάρκεια. Την ημέρα εκείνη, ο Ήλιος βρίσκεται ακριβώς κατακόρυφα
στις 12 το μεσημέρι κατά μήκος του Τροπικού του Καρκίνου, ενώ σε όλες
τις άλλες περιοχές βόρεια του ισημερινού η ημέρα έχει διάρκεια
μεγαλύτερη των 12 ωρών. Βόρεια του Αρκτικού Κύκλου, ο Ήλιος δεν δύει σε
όλη τη διάρκεια του 24ώρου.
